24 Mart’ta yaşanan bazı olanlar…

Olaylar

– 1603: İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in ölümünün ardından, İskoçya Kralı VI. James İngiltere tahtına geçti ve böylece İngiltere ve İskoçya krallıkları birleşti.
– 1837: Kanada’da, Joseph Howe liderliğindeki reformistler, basın özgürlüğü ve daha demokratik bir hükümet sistemi talepleriyle Nova Scotia’da başarılı bir kampanya yürüttüler.
– 1854: Birleşik Krallık ve Japonya arasında Japonya’nın dışa açılmasını sağlayan Kanagawa Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, Japonya’nın iki limanını Amerikan gemilerine açmayı ve bir Amerikan konsolosluğu kurmayı kabul etmesini sağladı.
– 1878: İngiliz ordusu, Anglo-Zulu Savaşı sırasında Güney Afrika’da Zululand’a girdi. Bu, Zulular ve Britanya İmparatorluğu arasındaki çatışmanın başlangıcıydı.
– 1882: Robert Koch, tüberküloz bakterisinin (Mycobacterium tuberculosis) keşfini Berlin’de açıkladı, bu keşif tıp alanında büyük bir ilerlemeyi temsil ediyordu.
– 1911: İtalyan kuvvetleri, Osmanlı İmparatorluğu’na ait olan ve bugünkü Libya topraklarında yer alan Trablusgarp’a asker çıkardı. Bu harekât, İtalya’nın Osmanlı İmparatorluğu üzerine Trablusgarp Savaşı’nı başlatmasına yol açtı.
– 1944: II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası tarafından işgal edilen Yunanistan’da, Kalavryta Katliamı olarak bilinen olay gerçekleşti; çok sayıda sivil katledildi.
– 1958: Elvis Presley, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu’na katıldı. Bu dönem, onun müzik kariyerinde bir ara olarak görülür ve popüler kültürde önemli bir an olarak kabul edilir.
– 1976: Arjantin’de askeri darbe gerçekleşti ve ülke, bir askeri cunta tarafından yönetilmeye başlandı. Bu dönem, Arjantin tarihinde “Kirli Savaş” olarak bilinen, binlerce kişinin kaybolduğu veya öldürüldüğü karanlık bir dönem olarak kayıtlara geçti.
– 1989: Exxon Valdez petrol sızıntısı, Alaska’nın Prince William Sound bölgesinde meydana geldi. Bu, tarihin en büyük çevre felaketlerinden biri olarak kaydedildi ve ciddi ekolojik zararlara yol açtı.
– 1999: NATO, Yugoslavya’ya karşı hava saldırıları başlattı. Bu operasyon, Kosova’daki etnik çatışmaları sona erdirmeyi amaçlıyordu ve NATO’nun Avrupa’da gerçekleştirdiği ilk büyük askeri müdahale oldu.
– 2015: Almanwings Havayolları’na ait 9525 sefer sayılı uçuş, Fransa’nın Alpler bölgesinde düştü. Kazanın, uçağın yardımcı pilotu tarafından kasıtlı olarak gerçekleştirildiği ortaya çıktı ve 150 kişinin ölümüne neden oldu.

Doğumlar

– 1834: William Morris, İngiliz tekstil tasarımcısı, şair, roman yazarı ve sosyalist aktivist. Sanat ve zanaatkârlık hareketinin öncülerinden biri olarak kabul edilir.
– 1874: Harry Houdini, Macar asıllı Amerikalı illüzyonist ve kaçış sanatçısı. Olağanüstü kaçış gösterileriyle ünlüdür ve bu alandaki yenilikçi yaklaşımlarıyla tanınır.
– 1884: Peter Debye, Hollandalı fizikçi ve kimyacı. Debye, moleküllerin elektriksel özellikleri üzerine yaptığı çalışmalarla 1936 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı.
– 1930: Steve McQueen, Amerikalı film yıldızı. “The Great Escape”, “Bullitt” ve “The Thomas Crown Affair” gibi filmlerdeki rolleriyle tanınır.

Ölümler

– 1603: I. Elizabeth, İngiltere Kraliçesi. Elizabeth Dönemi, İngiltere’nin Rönesans’ın etkilerini yaşadığı ve dünya sahnesinde bir süper güç olarak yükseldiği bir dönem olarak bilinir.
– 1905: Jules Verne, Fransız yazar. Bilimkurgu romanlarının öncülerinden biri olarak kabul edilir. “Denizler Altında Yirmi Bin Fersah” ve “Dünya’nın Merkezine Yolculuk” gibi eserleriyle ünlüdür.
– 1980: Óscar Romero, El Salvadorlu Roma Katolik piskoposu ve insan hakları savunucusu. El Salvador’daki iç savaş sırasında sosyal adalet için mücadele etti ve bu uğurda öldürüldü.
– 2016: Johan Cruyff, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör. Modern futbolun gelişimine büyük katkıları olan bir efsane ve “Total Football” stratejisinin en önemli temsilcilerinden biridir.

Bu liste, 24 Mart’ta gerçekleşen bazı önemli olayları, doğumları ve ölümleri içerir; ancak tarih geniş ve karmaşık olduğundan, burada bahsedilmeyen başka önemli olaylar, doğumlar ve ölümler de olabilir.

23 Mart‘ın başlıce ve önemli olayları şunlardır:

– 1775: Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi dönemde, Patrick Henry, Virginia’daki bir kilisede yaptığı konuşmada ünlü “Özgürlük ya da Ölüm!” sözlerini sarf etmiştir. Bu sözler, Amerikan bağımsızlık mücadelesinin simgelerinden biri haline gelmiştir.
– 1801: Rus Çarı I. Pavel, saray darbesi sonucu öldürüldü ve yerine oğlu I. Aleksandr geçti.
– 1848: Macar Devrimi, Avusturya İmparatorluğu’na karşı bağımsızlık ve demokratik reform talepleriyle başladı. Bu devrim, 1848-1849 Devrimleri’nin bir parçasıdır ve Avrupa’nın çeşitli bölgelerinde liberal ve milliyetçi hareketlerin yükselişini temsil eder.
– 1889: Ahmed Cevad Paşa’nın başkanlığında, Osmanlı İmparatorluğu’nda eğitim alanında önemli reformlar yapmak üzere Maarif-i Umumiye Nezareti (Genel Eğitim Bakanlığı) kuruldu. Bu kurum, Osmanlı eğitim sisteminin modernleştirilmesi yolunda önemli adımlar atmıştır.
– 1903: Wright kardeşler, uçakları Wright Flyer’ın patentini aldılar. Bu, motorlu uçuş teknolojisinin gelişiminde önemli bir adımdır ve havacılık tarihinin şekillenmesinde kritik bir role sahiptir.
– 1921: Moğolistan, Çin’den bağımsızlığını ilan etti. Bu, Moğolistan’ın modern tarihindeki önemli bir dönüm noktasıdır ve ulusun kendi kaderini tayin etme mücadelesini temsil eder.
– 1919: Benito Mussolini, İtalya’da Faşist Parti’yi (Partito Fascista Italiano) kurdu. Bu hareket, daha sonra İtalya’da faşist rejimin yükselişine yol açtı.
– 1933: Almanya’da Yetki Yasası kabul edildi. Bu yasa, Adolf Hitler’in hükümetine, Reichstag’ın onayı olmaksızın yasa çıkarabilme yetkisi verdi ve temelde demokratik yönetimi ortadan kaldırdı.
– 1956: Pakistan, İslami bir cumhuriyet olarak ilan edildi ve 1956 Anayasası yürürlüğe girdi.
– 1965: Gemini 3, NASA’nın uzaya insan gönderme programı kapsamında gerçekleştirilen ilk mürettebatlı uçuştur. Astronotlar John Young ve Gus Grissom, bu uçuşla uzayda çeşitli deneyler yaparak insanlı uzay uçuşu alanında önemli veriler topladılar.
– 1983: ABD Başkanı Ronald Reagan, Stratejik Savunma Girişimi’ni (SDI), genellikle “Yıldız Savaşları” olarak bilinen, uzay tabanlı bir füze savunma sistemi kurma planını açıkladı.
– 1996: Tayvan, Çin Halk Cumhuriyeti’nden ayrı olarak ilk doğrudan cumhurbaşkanlığı seçimini gerçekleştirdi.
– 2001: Rusya’ya ait Mir uzay istasyonu, 15 yıllık bir görevin ardından kontrollü bir şekilde Dünya atmosferine sokularak Güney Pasifik Okyanusu’na düşürüldü. Mir, uluslararası uzay araştırmaları için önemli bir platform olmuştu.

Doğumlar:

1749: Pierre-Simon Laplace, Fransız matematikçi ve astronom. Gökbilim ve matematik alanında önemli katkılarda bulundu.
1900: Erich Fromm, Alman sosyal psikolog, psikoanalist ve filozof. İnsan doğası, özgürlük ve modern toplum üzerine çalışmalarıyla tanındı.
1929: Roger Bannister, İngiliz orta mesafe koşucusu ve nörolog. 1954’te bir milden kısa sürede koşan ilk insan oldu.

Ölümler:

1964: Peter Lorre, Macar-Amerikan aktör. Özellikle 1930’lar ve 1940’lar boyunca yapılmış korku filmlerindeki rolleriyle tanındı.
2011: Elizabeth Taylor, İngiliz-Amerikalı aktris. Hollywood’un Altın Çağı’nın en büyük yıldızlarından biri olarak kabul edilir. Hayır işleriyle de tanındı, özellikle HIV/AIDS ile mücadelede aktif rol aldı.

Tarihin her günü, dünya genelinde pek çok önemli olaya sahne olmuştur ve 22 Mart istisna değildir. Ancak, tüm önemli olayları tek bir yanıtta sunmak, hem pratiklik açısından zorluklar taşır hem de tarihi kayıtların kapsamlılığı ve çeşitliliği göz önünde bulundurulduğunda, her detayı içermesi mümkün olmayabilir.

22 Mart’ta olanlar:

– 1455: Johannes Gutenberg’in Kutsal Kitap’ın ilk kopyaları tamamlandı, bu olay basılı kitapların yayılmasında bir devrim yarattı.
– 1621: Plymouth kolonisinde, Wampanoag Kızılderilileri ve kolonistler arasında bir barış antlaşması imzalandı.
– 1630: Massachusetts Körfezi Kolonisi’nde, “Mary and John” isimli gemiyle İngiltere’den gelen ilk yerleşimciler ayak bastı.
– 1765: İngiltere, Amerikan kolonilerinde Damga Vergisi Yasası’nı yürürlüğe koydu, bu da Amerikan Bağımsızlık Savaşı’na giden süreçte büyük bir rol oynadı.
– 1829: İngiltere’de Katolik Emansipasyonu, Katoliklere sivil haklar verilmesini sağlayan yasaların kabul edilmesi.
– 1943: II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi işgali altındaki Polonya’da, Kraków-Płaszów toplama kampı faaliyete geçti.
– 1945: Arap Ligi’nin kurulması, Kahire’de gerçekleşti ve Orta Doğu’daki Arap uluslarının iş birliğini amaçladı.
– 1960: Güney Afrika’nın Sharpeville kasabasında, polisin barışçıl protesto yapan kalabalığa ateş açması sonucu 69 kişi öldü (Sharpeville Katliamı).
– 1960: Arthur Leonard Schawlow ve Charles Hard Townes, lazerin patentini aldılar, bu buluş bilim, tıp ve teknolojide devrim yarattı.
– 1963: The Beatles, ilk albümü “Please Please Me”yi yayınladı, bu olay müzik tarihinde önemli bir an olarak kabul edilir.
– 1995: Rus kozmonot Valeri Polyakov, uzayda aralıksız en uzun süre kalma rekorunu (437 gün) kırdı.
– 1997: Hale-Bopp kuyruklu yıldızı, 20. yüzyılın en parlak kuyruklu yıldızlarından biri olarak Dünya’dan gözlemlendi.
– 2016: Brüksel’de, Zaventem Uluslararası Havaalanı ve Maalbeek metro istasyonunda gerçekleştirilen terör saldırılarında 32 kişi hayatını kaybetti.

Doğumlar

• 1599: Anthony van Dyck, Flaman Barok dönemi ressamı (ö. 1641).
• 1868: Robert Millikan, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (ö. 1953).
• 1913: Sabiha Gökçen, ilk kadın savaş pilotu (ö. 2001).
• 1930: Stephen Sondheim, Amerikalı besteci ve şarkı sözü yazarı (ö. 2020).

Ölümler

• 1758: Jonathan Edwards, Amerikalı teolog ve vaiz (d. 1703).
• 1832: Johann Wolfgang von Goethe, Alman şair, yazar ve bilim insanı (d. 1749).
• 1978: Karl Wallenda, Alman-Amerikalı sirk artisti ve yüksek tel cambazı (d. 1905).
• 2001: Sabiha Gökçen, ilk kadın savaş pilotu (d. 1913).